Anayasa
Mahkemesinin R.G. Tarih ve Sayı: 22/5/2018-30428 sayılı kararında;
cezaevlerinde tutuklu bulunanların tutukluluk incelemelerinin dosya üzerinden
değil, 30 günde bir duruşmalı olarak incelemesine karar vermiştir. Kararın
Özeti: Anayasa’nın 19. maddesinin sekizinci fıkrasından kaynaklanan temel
güvencelerden biri de tutukluluğa karşı itirazın hakim önünde yapılan
duruşmalarda etkin olarak incelenmesi hakkıdır. Zira hürriyetinden yoksun
bırakılan kimsenin bu duruma ilişkin şikayetlerini, tutuklanmasına dayanak olan
delillerin içeriğine veya nitelendirilmesine yönelik iddialarını, lehine ve
aleyhine olan görüş ve değerlendirmelere karşı beyanlarını hakim/mahkeme önünde
sözlü olarak dile getirebilme imkanına sahip olması, tutukluluğa itirazını çok
daha etkili bir şekilde yapmasını sağlayacaktır. Bu nedenle kişi, bu haktan
düzenli bir şekilde yararlanarak makul aralıklarla dinlenilmeyi talep
edebilmelidir
Anılan
güvencenin bir yansıması olarak 5271 sayılı Kanun’un 105.
maddesinde, şüpheli veya sanığın soruşturma ve kovuşturma evrelerinde
salıverilme istemleri
karara bağlanırken duruşmada karar verilecek ise Cumhuriyet savcısının yanı
sıra şüpheli,
sanık veya müdafinin görüşünün alınacağı belirtilmiş;
Aynı
Kanun’un 108. maddesinde ise;
Soruşturma
evresinde şüphelinin tutukluluk halinin devamının gerekip gerekmeyeceği
hususunda karar verilirken şüpheli veya müdafinin dinlenilmesi gerektiği
düzenlenmiştir.
Öte yandan Kanun’un 101. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile 267. maddesine
göre resen ya
da talep üzerine tutukluluk hakkında verilmiş tüm kararlar, mahkeme önünde
itiraza konu
olabilmektedir
Tutukluluğa
ilişkin kararların itiraz incelemesi bakımından aynı Kanun’un 271. maddesinde
itirazın kural olarak duruşma yapılmaksızın karara bağlanacağı, ancak gerekli
görüldüğünde Cumhuriyet savcısı ve sonra müdafi veya vekilin dinlenebileceği
düzenlemesine yer verilmiştir.
Buna göre tutukluluk incelemelerinin ya da tutukluluğa ilişkin itiraz incelemelerinin duruşma açılarak yapılması halinde şüpheli, sanık veya müdafinin dinlenilmesi gerekmektedir